HISTORIAREN ZERTZELADA BATZUK

Kirol Elkartea noiz sortu zen ziurtasun osoz ez dakigun arren, bere erroak 1936an Gerra Zibila hasi baino lehenagokoak izan ziren.

Beharbada bi aurrekari izango zituen bere buruari begiratzeko. Batetik, Francisco Alcorta presidente zela 1925eko azaroaren 30ean sortutako Club Deportivo Irimo, eta, bestetik, Grupo Alpino Txindoki, 1935eko irailaren 24an Benito Pérez presidente zela sortua.

Bi elkarte horiek mendiari lotuta egon ziren, eta haien helburu nagusien artean zegoen “elkartekideen artean kirolak sustatzea, saihestekoak eta ausazkoak ziren joko guztiak alde batera utzita, eta beren egoitza sozialean politikako eta erlijioko gai guztiak eztabaidatzea debekatuz…”.

Kontua da berehala iritsi zela Gerra Zibila, eta dena gelditu egin zela. Guda amaitzean, kirol-jarduerei buruz hitz egiten hasten da, pixka bat. Horrela, 1940ko urrian, Europako gerra bete-betean, Urretxuko alkatea Goyerri Sport Klubaren instantzia bat izapidetzen ari da Gobernadore Zibilaren aurrean, “Kirol-jarduerei berrekiteko”.

Baina lehendik ere badaude desberdintasun batzuk aurreko egoerarekin. Aurreko klubak batez ere mendizaleak baziren, orain, hasiera batean, Goyerri Elkartea pilotan arituko da. Horrela, bada, 1943ko ekainean, Espainiako Euskal-Pilota Federazioak, Euskal-Pilota Eguna Espainia osoan ospatzeko baimena eman zion, ekainaren 27an, “Goyerri Kirol Elkarteak egiten duen lan emankor eta sutsuaren sari gisa”.

Beraz, pilota izan zen lehen euskarri nagusia. Ez da harritzekoa gerora Goierri Pilota Txapelketa sortu izana (1962. urtea), edo Herriartekoa antolatzea, pilota jaialdi ugarirekin batera.

Dokumentuetan laster aipatzen den beste kirol bat, nahiz eta geroago eta pilotaren mailara iritsi gabe, plater-tiroketa da, beraz, ehiztariek ez lukete oso urruti ibili behar.

Jarraian txirrindularitza agertzen da eta Goierri Elkarteak hor bere arrastoa markatzen jarraitzen du Goierriko Itzuliarekin, Elkarteak sortutako, antolatutako eta animatutako itzulia.

1980. urtean, Goyerri Elkarteak memoriala bidali zion Udalari, herrian egiten dituen kirol-jarduerak azaltzeko, diru-laguntza eskatzeko.

Berari esker badakigu zein jarduerek jotzen zuten. Haiek aurkezpenean egin zuten bezala, zerrenda alfabetikoki doa:

– Arrantza
– Ehiza
– Futbola
– Mendia
– Pilota
– Saskibaloia
– Txirrindularitza

Gaur egunera arte iritsi diren jarduerak.

Baina guzti hau antolatzea ez zen erraza. Goraipatzekoa da Goyerri Sporteko lehen kideen ausardia eta aldi berean pazientzia. Garai zail eta gogor hartan, non dena araututa zegoen eta denbora gehiago behar zen baimenak eskatzeko kirola egiteko baino. Berrogeiko hamarkadaren erdialderako jada Goyerri Kirol Elkartea administrazio aldetik antolatua, ordenatua eta, noski, eraginkorra den elkarte gisa agertzen da. Bere “agurrak” argitaratzeko luxua ere onar daiteke, garai hartan pentsaezina zen zerbait.

50eko hamarkadaren hasieran, sozietateak egoitza soziala aldatu zuen. Badirudi 1952. urtean izan zela, garai batean Kasinoa izan zenera aldatu zenean, Goierriko lokal gisa ezagutu zena eta geroago lehen Gaztelekua bezala ezagutzen zen tokira, 1998an eraitsia.

Geroago,1979an bere egungo etxera aldatu zen, Labeaga 12.

Baina Goyerri esateak ez zuen esan nahi soilik kirolaz hitz egitea. Gizartean zazpi hamarkada baino gehiagoz, erraz esaten dena, errotutako elkartea. Saltsa guztietako perrexila izan da: bere mus txapelketa propioak antolatzen zituen, zorigaitzetan laguntzeko ongintzazko jaiak, Kultur eta Kirol Hamabostaldia (1972) sortzen zuen, Elkartearen urteroko jaia ospatzeaz gain.

Eta, jakina, ezin ziren falta 1971ko uztailean Santa Barbaran Jeronimo Iturberi, Agiñeta gogoratuari, egindako omenaldiak.

Nola prestatzen zen hori guztia eta nola ateratzen zen ondo hainbeste denboran? Bada, hiru osagairekin: gabezia garaietan miseria bat gainditzeko nahia; herriaren alde desinteresatuki lan egiteko gogo erabatekoa, eta berrogeiko hamarkadako baldintza politiko eta sozial gogorrei ihes egiteko leku gisa; eta, noski, diruarekin.

Dena den, diru hori, garai hartan ez zegoen beste edozein jarduera egiteko beharrezkoa zena, Udalak aldizka ematen zizkion ekarpen ekonomikoetatik ateratzen zuen Goyerrik, eta, nola ez, errifa, jaialdi, bazkide-kuota eta sozietatearen beraren enpleguak ematen zizkion, toki gastronomiko gisa, Kirol Elkartea finantzatzeko bideak.

Horregatik, Villarrealen eta Urretxun XX. mendeko kirolaren sustapena eta garapena sakonki aztertzen denean, guztiz ezinbestekoa izango da Goierri ezagutzea, eta ezin izango da bereizi, 80 urte baino gehiagoz gutxienez, kirola udalak sustatzeko betebeharra zen edo partikular talde baten zaletasuna.

Baina hori jada ez da horrela, garaiak aldatu egiten dira, asoziazionismoak, oro har, ez ditu bere unerik onenak gozatzen, eta bizitzak aurrera egin ahala, beharrezkoa da belaunaldi berriei erakustea zer den ahalegina eta entrega, eta oraindik eta zailagoa, kirolaren aldeko lan desinteresatu eta adoretsu horretan aplikatzea. Banaka domina bat irabaztea bezain gogorra, baina merezi duela uste dugu, herriak irabaziko duelako, kolektibitateak.

Koldo Argandoña. Urretxuko udal-artxibategia.